Praktisch lespakket voor digivaardigheid jongeren
Even een DigiD aanvragen of belastingteruggave van je bijbaan regelen? Veel jongeren hebben moeite met de digitale dienstverlening van de overheid. De lesmodules van Digisterker kunnen leerlingen van het vmbo, mbo en praktijkonderwijs hierbij helpen.
“Jongeren zijn aan de ene kant heel digitaal vaardig, bijvoorbeeld met apps als Snapchat of TikTok”, zegt Angeliek van der Zanden, programmaleider jongereneducatie bij Stichting Digisterker. “Maar veel jongeren hebben moeite met de complexe digitale overheid.”
Stichting Digisterker helpt mensen die moeite hebben om digitaal hun overheidszaken te regelen, door educatieve programma’s te ontwikkelen voor bijvoorbeeld bibliotheken en scholen. Met het lespakket Doe je digiding! richt Digisterker zich op leerlingen op het vmbo en mbo. Docenten en leerlingen kunnen gratis toegang krijgen tot online lessen over bijvoorbeeld het aanvragen van een id-kaart, studiefinanciering of zorgtoeslag. “We willen jongeren voorbereiden op praktische zaken waar ze mee te maken gaan krijgen”, zegt Van der Zanden. “Het is belangrijk dat jongeren weten hoe een zorgverzekering werkt. Vaak ontstaan daar de eerste schulden, doordat ze niet weten hoe ze zorgtoeslag moeten aanvragen of doordat ze rekeningen van de verzekeraar negeren.”
Belevingswereld van jongeren
De lessen van Doe je digiding! zijn zo praktisch mogelijk ingericht, met veel video’s, items uit actualiteitenrubrieken en praktische opdrachten. “De opdrachten sluiten aan bij de belevingswereld van jongeren”, zegt Van der Zanden. “In elke module helpen leerlingen een fictief persoon, bijvoorbeeld met het terugvragen van belasting bij een bijbaan. Daarvoor gaan ze naar de website van de Belastingdienst en proberen, met wat ze hebben geleerd, een teruggaaf inkomstenbelasting te doen. Zo kunnen ze alvast oefenen voor het moment dat ze zelf belasting terug kunnen vragen als ze een bijbaan hebben. Hoe beter je jongeren voorbereidt op het omgaan met de digitale overheid, hoe meer je voorkomt dat ze later in de problemen komen.”
"Hoe beter je jongeren voorbereidt op het omgaan met de digitale overheid, hoe meer je voorkomt dat ze later in de problemen komen.”
Uit effectonderzoek van het Verweij-Jonker Instituut blijkt dat scholen positief zijn over de inzet van het lespakket: het vergroot de kennis van jongeren over de overheid en verbetert hun digitale vaardigheden en mediawijsheid. “Sommige scholen selecteren een paar modules, anderen volgen het hele lespakket”, zegt Van der Zanden. “Dat kan allemaal. Wat we wel belangrijk vinden is dat er in de klas over het lesmateriaal wordt gesproken. In de klas kunnen leerlingen hun ervaringen delen en van elkaar leren.”
Maatwerk voor praktijkonderwijs
Door het succes groeide de naamsbekendheid van Doe je digiding! en ontving Digisterker signalen van docenten in het praktijkonderwijs. Van der Zanden: “Zij gaven aan dat leren omgaan met digitale overheidsdiensten voor hun leerlingen heel belangrijk is, maar dat het huidige lesmateriaal voor hen te ingewikkeld was. Daarom hebben we, met een gift van het SIDN Fonds, een variant ontwikkeld die de complexe materie van overheidsdiensten banken en verzekeraars op een adequaat niveau aanbiedt. Ook zijn de lesmodules klassikaal ingericht, zodat er meer begeleiding van de docent kan zijn.”
Inmiddels is Digisterker met subsidie van het ministerie van BZK ook begonnen met het ontwikkelen van een variant voor havo- en vwo-leerlingen. Deze module wordt naar verwachting eind 2024 opgeleverd. “Onze aanpak is grondig,” vertelt Van der Zanden. “We ontwikkelen onze modules met de praktijk en testen deze altijd uitgebreid. Hiervoor selecteren we verschillende scholen met verschillende samenstellingen en situaties. Het is tijdrovend, maar het zorgt ervoor dat het materiaal aansluit bij de doelgroep.”
Digidingen-deskEen deel van het lesmateriaal van Doe je digiding! is online gratis te raadplegen, ook voor jongeren die het lesprogramma op school niet volgen. Op de website Digidingen-desk.nl kan iedereen zelf informatie, tips en instructievideo’s vinden over bijvoorbeeld DigiD, loonheffing of huurtoeslag. Van der Zanden: “Nadat het ministerie van BZK ons vroeg of wij jongeren ook op andere manieren dan via het onderwijs kunnen ondersteunen bij het gebruik van digitale overheidsdiensten, hebben wij deze informatie openbaar beschikbaar gemaakt. De site is geschikt voor jongeren en hun ouders, maar ook voor professionals die jongeren ondersteunen. Digidingen-desk wordt bijvoorbeeld ook binnen de Informatiepunten Digitale Overheid gebruikt.” |
Toegankelijker overheidswebsites
Omdat publieke diensten contact met de burger steeds verder digitaliseren is het werk voor de stichting voorlopig nog niet gedaan. “Het mooiste zou natuurlijk zijn als overheidswebsites toegankelijker zijn,” zegt Van der Zanden, “maar dat is helaas niet eenvoudig te realiseren. Veel overheidsorganisaties zijn groot en gebruiken systemen die al vele jaren draaien. Voor de tekst zijn ze vaak gebonden aan wetten, procedures en juridische eisen. Toch ziet de overheid steeds meer het belang van duidelijke taal en intuïtieve navigatie. Er is dus zeker een ontwikkeling de goede kant op.”
Meer informatie
Kijk voor meer informatie op de websites van Doe je Digiding, Digidingen-desk en Stichting Digisterker. Programmamanager Angeliek van der Zanden is te bereiken via angeliek.vanderzanden@digisterker.nl.