"Taal biedt in Rotterdam kansen voor iedereen"
In de gemeente Rotterdam is gemiddeld 21 procent van de inwoners laaggeletterd. Het Taalteam binnen de gemeente zet zich in om de taalvaardigheid en andere basisvaardigheden te verbeteren. Tijdens een digitaal werkbezoek informeerde en inspireerde het Taalteam Rotterdam het programmateam Tel mee met Taal met onder andere taalglossies, een jaarlijks congres, een taalkunstwerk en de eerste taalwethouder van Nederland.
In de zomer van 2018 werd Judith Bokhove de allereerste taalwethouder van Nederland. Rotterdam had de primeur. Het illustreert hoeveel waarde de gemeente Rotterdam hecht aan de taalvaardigheid van haar inwoners. Met een gemiddelde van 21 procent laaggeletterdheid, in sommige wijken zelfs 36 procent, is laaggeletterdheid er een serieus probleem. Aan het Taalteam Rotterdam de opdracht om hier wat aan te doen. Het team bestaat uit 9 medewerkers en is onderdeel van het overkoepelende team Taal, Integratie en Samenleven, wat valt onder de afdeling Ondersteuning en Hulp.
Taal is een middel
“Onze visie is dat taal een belangrijk instrument is, dat kansen en perspectief biedt voor iedereen”, zegt Erika Nemeth coördinator van het Taalteam Rotterdam. “Het gaat ons niet om de d’tjes of t’tjes. Taal is een middel en geen doel op zich. Wij willen iedereen een passend taalaanbod kunnen bieden.” Daarvoor zet het taalteam in op vier sporen: geld, ontwikkeling, gezondheid en werk. Elk spoor kent een eigen strategie.
Met het spoor Taal en Ontwikkeling probeert het Taalteam vooral het overerven van laaggeletterdheid tegen te gaan. Daarvoor werkt het team samen met welzijnsorganisaties, scholen en stichtingen. “Wij kopen cursussen in, bijvoorbeeld gericht op opvoeden, waarmee ouders zijdelings hun taalvaardigheid verbeteren”, aldus beleidsadviseur Iris de Graaf. “Die cursussen worden vaak op scholen gegeven.”
Betrokkenheid bedrijven
Het spoor Taal en Werk richt zich onder andere op inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Soms vormt taal een beperking om werk te vinden”, zegt beleidsadviseur Sylvia van Luijk. “Wij kunnen werkzoekende hulp bieden.” Verder probeert het Taalteam via werkgevers om de taalvaardigheid van medewerkers te verbeteren. “Wij bieden cursussen aan, maar we verwachten wel betrokkenheid van bedrijven”, aldus Van Luijk. Zo moeten de trainingen deels tijdens werkuren worden gegeven (wat de deelname vergroot), op locatie van het bedrijf en het liefst ook met lesmateriaal dat gericht is op de werkzaamheden van het bedrijf. “En bedrijven moeten een duurzaam taalbeleid voeren, bijvoorbeeld door taalmaatjes in te zetten.”
Verder organiseert het Taalteam Rotterdam conferenties voor werkgevers en werkt men nauw samen met het Werkgeversservicepunt en Stichting Lezen & Schrijven. “Het kost veel inspanning om nieuwe bedrijven te werven”, zegt Van Luijk. “Je moet erin blijven investeren. En goed kijken naar wat werkgevers én werknemers willen.”
Voor het spoor Taal en Gezondheid heeft het Taalteam toolkits ontwikkeld, net als voor het spoor Taal en Geld. Voor inwoners zetten ze onder andere online modules in van Steffie.nl, een website waarop lastige zaken makkelijk worden uitgelegd met filmpjes, bijvoorbeeld over het aanvragen van toeslagen.
Convenant regio Rijnmond
Het Taalteam Rotterdam zet in op een doorlopende leerlijn, van laagdrempelige (informele) taalactiviteiten, georganiseerd door welzijnsinstanties, non-formele taaltrajecten tot aan formele taalcursussen via regionale en een lokale aanbesteding. Daarvoor werken ze samen met andere gemeenten binnen de regio Rijnmond, die samen een convenant hebben gesloten. “We kopen gezamenlijk taaltrajecten in en houden vier keer per jaar een regio-overleg”, vertelt Nemeth. “De samenwerking is goed. We beseffen allemaal dat je laaggeletterdheid niet alleen lokaal kan oplossen. Wat we samen kunnen doen, doen we samen. Al heeft iedere gemeente zijn eigen lokale accenten. Op de Zuid-Hollandse eilanden kennen ze andere problemen dan in bijvoorbeeld Maassluis.”
De aanpak werkt. In 2019 en 2020 werden binnen regio Rijnmond ruim 10.000 taaltrajecten afgerond. Van de cursisten was 87 procent (zeer) tevreden. Dat kost wel wat. Voor 2021 is het taalbudget ruim 15 miljoen euro. Daarvoor verzorgt het Taalteam onder andere ook een jaarlijks taalcongres, de website www.beterintaal.nu, een taalkunstwerk, filmpjes met bijvoorbeeld John de Wolf, taalglossies, een testpanel en een denktank met taalambassadeurs. “Dat is allemaal mogelijk omdat het huidige college extra middelen beschikbaar heeft gesteld”, zegt Nemeth. “Dat budget en de aandacht voor taalvaardigheid is heel belangrijk. We zien dat er veel behoefte is aan taalondersteuning. De noodzaak is er.”
Meer informatie
Meer informatie over de activiteiten van het Taalteam Rotterdam vind je op de website van de gemeente Rotterdam. Vragen over het Taalteam Rotterdam? Mail dan naar taal@rotterdam.nl.