Betere taalvaardigheid dankzij omgaan met geld
Bibliotheek Het Groene Hart nam eind 2019 het initiatief tot een Taalakkoord in Woerden. Twee jaar later hebben de oprichters belangrijke lessen geleerd. Die delen ze 1 juni in een webinar. Een van hun belangrijkste adviezen: zet in op rekenvaardigheid en het leren omgaan met geld. “Daarmee kom je dichter op de huid van de professional.”
Ze begonnen met laaggeletterdheid, maar richten zich nu vooral op laaggecijferdheid. Felice Mul, manager basisvaardigheden bij Bibliotheek Het Groene Hart, en Petra Doelen, aanjager innovatie in het sociaal domein, zijn al zes jaar bezig met de aanpak van laaggeletterdheid. Toch hebben ze de afgelopen twee jaar, tijdens het opzetten van het Taalakkoord in Woerden, het nodige bijgeleerd. Ze wilden twee jaar geleden vooral écht aan de slag om de basisvaardigheden in Woerden te verbeteren. “We weten al jaren dat laaggeletterdheid in Nederland een probleem is”, zegt Mul. “Maar veel organisaties doen er nog steeds weinig aan. Daarom zijn we, met subsidie van Tel mee met Taal, het Taalakkoord Woerden begonnen.”
Professionals moeten het doen
Samen met andere organisaties in de gemeente, zoals de sociale dienst en maatschappelijk werk, maakten ze plannen. “We keken daarbij vooral naar de professionals binnen die organisaties die direct contact hebben met burgers”, zegt Doelen. “Die professionals moeten laaggeletterdheid herkennen en mensen doorverwijzen naar cursussen. Toch gebeurt dit vaak niet. Waarom? Het is voor hen de zoveelste taak die erbij komt. Als het druk wordt valt dit als eerste af. En laaggeletterdheid is ongrijpbaar. Veel mensen kunnen zich moeilijk voorstellen dat anderen hun brieven niet snappen.”
Doelen en Mul zochten naar een manier om “dichter op de huid te zitten” van de professionals en aan te sluiten op hun behoeften Dat bleek een focus te zijn op rekenvaardigheid en omgaan met geld. “Veel miscommunicatie tussen professionals en hun klanten heeft een oorzaak in laaggecijferdheid”, zegt Doelen. “Vaak doen mensen niet wat de gemeente van hen vraagt omdat ze niet kunnen plannen, rekenen of overzichten in kunnen vullen. Dat is geen onwil. Alles in onze samenleving is omgebouwd in stromen, van A naar B naar C. Je moet die tussenstappen kunnen zien. Dat inzicht zit ‘m in rekenvaardigheid. Als klanten die logica leren begrijpen, verloopt de samenwerking met gemeentelijke diensten veel beter. Organisaties hebben daar dus baat bij.”
Allemaal NT-1
Hoewel er door Corona veel deuren dicht gingen, wilde de schuldhulpverleningsorganisatie van Woerden graag meewerken aan een proef om klanten door te verwijzen naar een cursus. “De professionals daar zagen er de voordelen van in”, aldus Doelen. “In korte tijd verwezen ze zestien klanten door. Allemaal NT-1, met een Nederlandse achtergrond. Het vinden van NT-1’ers hoeft niet ingewikkeld te zijn. De truc is om professionals enthousiast te krijgen, zodat zij daadwerkelijk klanten doorverwijzen.”
Samen met een ervaren trainer zette Bibliotheek Het Groene Hart een pilotcursus Omgaan met geld op. Net voor de lockdown volgden drie klanten van de schuldhulpverlening de cursus, met succes. “Ze hebben echt meer zelfvertrouwen gekregen”, zegt Mul. “Juist doordat ze leren om het zelf te doen.”
Doelen: “De cursisten zaten aan het eind van een schuldhulpverleningstraject van drie jaar. De meeste mensen leren in die drie jaar niets. Ze zien het als een soort straf. Tijdens een cursus Omgaan met geld maken ze juist een ontwikkeling door. Dat krijg je voor elkaar met maatwerk en door de cursisten te vragen wat ze zelf graag willen leren. Veel mensen met schulden zitten daar ontzettend op te wachten. Daar liggen voor gemeenten kansen.”
Toekomstplannen
De komende jaren moet de cursus Omgaan met geld meer cursisten helpen. Er staan inmiddels al 12 mensen op de wachtlijst. Daarnaast zien Mul en Doelen meer toekomst in de training Zakelijk tekenen voor professionals. Daarbij leren professionals meer in beeld te denken en kritisch te kijken naar hun eigen communicatiemiddelen. “Een combinatie van beeld en tekst wordt veel beter begrepen dan alleen tekst”, aldus Mul. “Dat geldt overigens niet alleen voor laaggeletterden, maar ook voor theoretisch opgeleiden.”
Verder hopen Mul en Doelen, nu de coronamaatregelen worden versoepeld, meer mee te kunnen denken over het klantcontact van gemeentelijke instellingen. “Bel bijvoorbeeld eens met een klant als hij de vereiste formulieren niet opstuurt”, zegt Doelen. “Dat kan enorm helpen. Of nodig iemand voor een intake uit zonder dat diegene eerst van alles in moet vullen. Dan ontstaat er meer vertrouwen.”
“En durf te experimenteren”, raadt Mul andere gemeenten aan die laaggeletterdheid en laaggecijferdheid willen aanpakken. “Stap eens ergens in zonder dat je van tevoren de uitkomst weet. Soms werkt een nieuwe aanpak niet, maar soms ontdek je juist iets wat het verschil kan maken. Het blijft natuurlijk lastig. Dit is investeren in later rendement. Dat vinden lang niet alle gemeenten een leuke boodschap. Je ziet niet direct resultaat. Maar op de lange termijn kun je mensen enorm helpen.”
Ook een subsidie aanvragen voor de aanpak van laaggeletterdheid (of laaggecijferdheid)? Kijk dan op onze subsidiepagina.